Το παρακάτω κείμενο είναι μια προσπάθεια επιχειρησιακής ανάλυσης μακριά από ιδεολογίες στο πρότυπο της ανάλυσης που είχε γίνει για την ένοπλη σύγκρουση στην Ουκρανία (μπορείτε να την διαβάσετε εδώ).
Ανάγνωση διεθνοπολιτικού περιβάλλοντος
Το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε ένα κομβικό κράτος στην Μέση Ανατολή. Είναι το κεντρικό κράτος μιας μίνι Ακτογραμμής που έχει δημιουργηθεί (Ελλάδα, Κύπρος, Ινδία), ενώ η αναβάθμιση των σχέσεών του με τα αραβικά κράτη, ιδιαίτερα την Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο, εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα που επιθυμούν μια ομαλοποίηση στην περιοχή και τον περιορισμό της επιρροής του Ιράν. Η κρίση στην Μέση Ανατολή δεν είναι δυνατόν να αποκλειστεί από τις υπόλοιπες κρίσεις στην περιοχή. Πολύ πρόσφατα είχαμε την αιφνιαστική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ (για περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ), ενώ βέβαια συνεχίζεται η ρωσοουκρανική ένοπλη σύγκρουση. Αυτό μάς οδηγεί στην υπόθεση ότι πιθανώς αυτή η νέα κρίση είναι ένας αποπροσανατολισμός και κάτι άλλο ίσως εκραγεί κάπου αλλού. Η αποδυνάμωση της Ρωσίας οδηγεί άλλες χώρες στο να επιθυμούν να αποσπάσουν οφέλη στις περιοχές που είχαν θέση τα ρωσικά συμφέροντα. Για παράδειγμα η Τουρκία προωθεί τις παντουρκικές της βλέψεις στον Καύκασο. Δεν μπορούμε παρά να θυμηθούμε τις έντονες σχέσεις της Τουρκίας με την Χαμάς στο παρελθόν καθώς και το ότι η κατάρρευση των τουρκοισραηλινών σχέσεων ήταν συνέπεια του επεισοδίου Mavi Marmara. Η σύνδεση του Ιράν με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ είναι εμφανής, αλλά αυτό δεν πρέπει να μάς οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η σχέση διοίκησης που υπάρχει είναι κάθετη τύπου command and control.
Ανάλυση
Τα υπόγεια τούνελ έχουν χρησιμοποιηθεί στις πολεμικές επιχειρήσεις με αμυντικό και επιθετικό τρόπο από αρχαιοτάτων χρόνων (Allen D. Reece, “A Historical Analysis of Tunnel Warfare and the Contemporary Perspective,” School of Advanced Military Studies, Δεκέμβριος 1997: 1-63). Η χρήση τους σχετίζεται με την δυσκολία εύρεσης των υπόγειων δομών αλλά και την ελευθερία κινήσεων. Τα τούνελ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ξαφνικές επιθέσεις, ενώ ακόμη και αν εντοπιστούν, η εκκαθάρισή τους απαιτεί προσπάθεια, χρόνο και ειδικό εξοπλισμό. Επιπρόσθετα, ένα υπόγειο συγκρότημα τούνελ είναι δυνατόν να συνεχίσει να υπάρχει, παρ’ όλο που οι είσοδοι έχουν σφραγιστεί. Αυτά τα τούνελ χρησιμοποιούνται επίσης για μεταφορά τροφίμων, εφοδίων, πολεμοφοδίων και οπλισμού ιδιαίτερα σε καταστάσεις πολέμου και αποκλεισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή η λαθραία μεταφορά αποφέρει περίπου 700 εκ. δολάρια κάθε χρόνο (Hayes Brown, “What You Need To Know About The Tunnels That Bring Life — And
Death — Into Gaza,” Think Progress, Ιούλιος 2014). Τα λόγια του πρώην ηγέτη της Χαμάς Khaled Meshal είναι χαρακτηριστικά: «Τα τούνελ που εγκαινιάζουμε σήμερα είναι η νέα στρατηγική της Χαμάς στο πόλεμο εναντίον του Ισραήλ – η στρατηγική των τούνελ. Από κάτω από το έδαφος και πάνω από το έδαφος, εσείς, οι κατακτητές, θα εξαφανιστείτε. Δεν έχετε θέση στη γη της Παλαιστίνης… Τι ετοιμάζουν οι δυνάμεις αντίστασης κρυφά για την επόμενη αντιπαράθεση με το Ισραήλ είναι πέρα από κάθε φαντασία για το Ισραήλ» (Maayan Lubell, “Tunnel attack fear turn Gaza border kibbutzim into a ghost town,” Reuters, 22 Ιουλίου 2014).
Σύμφωνα με τα βασικά στοιχεία που αντλούνται από την σύγκρουση του Ισραήλ με τη Χαμάς προκύπτουν ότι:
α) η Χαμάς έχει καταφέρει επιτυχώς να δημιουργήσει ένα εκτενές δίκτυο υπόγειων τούνελ μέσα στο Ισραήλ.
β) Η ύπαρξη αυτών των τούνελ έχει ψυχολογικό αντίκτυπο στους πολίτες του Ισραήλ και
γ) αποδείχθηκε πόσο αποτελεσματικά μπορούν να γίνουν, παρ’ όλο που μέχρι τώρα το Ισραήλ φαινόταν να έχει ελέγξει την διείσδυση.
Η Χαμάς δηλαδή έχει εδώ και χρόνια προσανατολιστεί στη διενέργεια ασύμμετρων επιχειρήσεων (για τον ασύμμετρο και υβριδικό πόλεμο μπορείτε να διαβάσετε εδώ ) με την χρήση του περιβάλλοντος ως πολλαπλασιαστή ισχύος. Η επιχείρηση που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, όπως φαίνεται, “έπιασε στον ύπνο” τόσο τις υπηρεσίες πληροφοριών όσο και την άμυνα του Ισραήλ και η διαφορά με τις προηγούμενες φορές είναι πρώτον η μαζικότητα και δεύτερον η διενέργεια πολλαπλών διεισδύσεων από στεριά, θάλασσα μέχρι και αέρα. Αυτό πιθανώς υποδηλώνει κάποιον καλά οργανωμένο κεντρικό σχεδιασμό.
Σημαντικό ρόλο παίζει και η διενέργεια ψυχολογικών επιχειρήσεων (για τις ψυχολογικές επιχειρήσεις μπορείτε να διαβάσετε εδώ ) καθώς πήρε σάρκα και οστά ο εφιάλτης κάθε Ισραηλινού, το να λυμαίνονται τα ισραηλινά εδάφη οπλισμένοι μουσουλμάνοι τρομοκράτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι από την Χαμάς χρησιμοποιήθηκε ακόμη και το συλλογικό τραύμα των Εβραιών που σχετίζεται με τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η απαγωγή άοπλων ανθρώπων, γυναίκών ηλικιωμένων και παιδιών από την μία δεικνύει το μέγεθος του μίσους και από την άλλη την προβολή της απαξίωσης προς την ανθρώπινη φύση των Εβραίων. Τελικά, και σε αυτή τη σύγκρουση μπορεί κάποιος να διακρίνει έναν πόλεμο εικόνων στο πληροφοριακό περιβάλλον.
Πιθανοί ΑΝΣΚ της Χαμάς
Ο σκοπός της τρομοκρατίας είναι να θέσει ένα δίλημμα ασφαλείας σε ένα κράτος. Μια κρατική οντότητα που δέχεται μια τρομοκρατική επίθεση τέτοιου μεγέθους αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει ακραία μέσα καταστολής. Συγκεκριμένα, μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση μέσα στη λωρίδα της Γάζας θα απαιτήσει πολλές στρατιωτικές δυνάμεις και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκληθούν αντίστοιχα πολλές απώλειες. Παράλληλα, οι εικόνες του πολέμου και της καταστροφής που θα μεταφερθούν στο πληροφοριακό περιβάλλον με την έναρξη της επιχείρησης είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πλήξουν την δημόσια εικόνα του Ισραήλ με τον περισσότερο κόσμο να λησμονεί της εικόνες φρίκης της δράσης της Χαμάς. Εκτιμάται ότι με αυτή της δράση, η Χαμάς θα ενισχύσει την θέση της στην αποδοχή των Παλαιστινίων.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι, όσο αυτή η κρίση παραμένει ενεργή, υπάρχει ο άμεσος κίνδυνος ανάφλεξης της περιοχής. Τα αραβικά κράτη ευρίσκονται υπό εσωτερική πίεση και οι ηγεσίες τους, που είχαν συγκλίνει διπλωματικά με το Ισραήλ, αντιμετωπίζουν τον άμεσο κίνδυνο της απονομιμοποίησής τους. Αυτό θα οδηγούσε σε μία νέα “Αραβική Άνοιξη”. Από αυτήν την κατάσταση επωφελούνται τόσο το Ιράν όσο και η Τουρκία με την τελευταία να παίζει έντονα το μουσουλμανικό χαρτί στην εξωτερική της πολιτική.
