Η σύγκρουση στη Λιβύη έχει προκαλέσει μια γενικότερη αστάθεια στην Βόρεια Αφρική και έχει εξελιχθεί σε ένα μωσαϊκό γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων. Στην Λιβύη η κατάσταση έχει ως εξής: στην Ανατολή και στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας εξουσιάζει – με κάποιες περιοχές να είναι μόνο κατ’ όνομα ωστόσο – ο Χαλίφα Μπελκασίμ Χαφτάρ με τον Εθνικό Στρατό της Λιβύης (Libyan National Army – εφεξής LNA), η κυβέρνηση της Τρίπολης που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη (Government of National Accord – εφεξής, GNA), ενώ υπάρχει και η στρατιωτική αποστολή του ΟΗΕ (United Nations Support Mission in Libya – εφεξής UNSMIL).
Το 2011 το ίδιο το ΝΑΤΟ υποστήριξε από αέρος τους Λίβυους επαναστάτες εναντίον του Καντάφι με την Λιβύη να γίνεται ένα ακόμη επεισόδιο της λεγόμενης “Αραβικής Άνοιξης”. Δύο παίκτες όμως στο παρασκήνιο έπαιξαν τον δικό τους καθοριστικό ρόλο: το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Και ενώ το Κατάρ συγκέντρωσε ανθρώπους που θεωρούσαν τον Καντάφι τύραννο, αυτούς που είχαν φυλακιστεί και διωχθεί από αυτόν και φυσικά τους Ισλαμιστές, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) αγωνιούσαν μήπως η Αραβική Άνοιξη οδηγήσει σε κλυδωνισμό και το δικό τους κράτος. Οπότε τα ΗΑΕ στήριξαν αυτούς τους δρώντες που θα μπορούσαν να συγκρατήσουν αυτήν την πορεία, όπως ο Σίσι στην Αίγυπτο.
Η Λιβύη με την επίκαιρη θέση της στο κέντρο της Μεσογείου και ως θύρα στην υποσαχάρια Αφρική και με τα δικά της κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, όταν κατέρρευσε, κατέστη πεδίο γεωπολιτικού ανταγωνισμού πρώτης τάξεως. Ο Χαφτάρ όντας στα ανατολικά της Λιβύης συνορεύει με την Αίγυπτο από την οποία παρέλαβε στήριξη με αποτέλεσμα να δημιουργήσει ένα κράμα αποτελούμενο από στρατιωτικά στοιχεία του προηγούμενου καθεστώτος, οπλισμένες φυλές και Σαλαφιστές. Η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας από τους Γάλλους στο Σαχέλ, νότια της Λιβύης, έχει καταστήσει τον Χαφτάρ φυσικό σύμμαχο. Παράλληλα, ο Χαφτάρ είναι σημαντικός για την προώθηση της γαλλικής επιρροής στην Λιβύη, αντισταθμίζοντας την ιταλική, καθώς και για την δημιουργία ενός συστήματος που να ευνοεί την γαλλική σταθερότητα στο Σαχέλ.
Τον Σεπτέμβριο του 2019 η Ρωσία προώθησε 800 -1200 μισθοφόρους της Βάγκνερ υπέρ του Χαφτάρ. Η Τουρκία συναισθανόμενη ότι τυχόν επικράτηση του Χαφτάρ η αιγυπτιακή επιρροή και αυτή των ΗΑΕ θα αύξανε και έπειτα από την απελπιστική κατάσταση στην οποία βρέθηκε η κυβέρνηση της Λιβύης, άδραξε την ευκαιρία με την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου με αντάλλαγμα την στρατιωτική συνδρομή (για τα βασικά στοιχεία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής μπορείτε να διαβάσετε εδώ). Ατυχώς, όλα αυτά τα χρόνια η Ελλάδα με την κρίση του μνημονίου, έχοντας περάσει σε εποχή διεθνούς εσωστρέφειας, δεν πρόσεξε τις εξελίξεις στην Λιβύη. Καθυστερημένα, η Ελλάδα πίεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση για την συγκρότηση της επιχείρησης IRINI προκειμένου να αποτραπεί η αποστολή τουρκικού πολεμικού υλικού στη Λιβύη.
Συμπερασματικά, η Ελλάδα έχει κατανοήσει τα τελευταία χρόνια ότι η Λιβύη δεν… κείται μακράν και ότι είναι σημαντική για τα ελληνικά συμφέροντα. Άκρως θετική ήταν η επαναλειτουργία της Πρεσβείας της χώρας στην Τρίπολη από τον Απρίλιο του 2021. Γίνονται προσπάθειες ενίσχυσης των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων, ενώ πραγματοποιούνται ελληνικές επισκέψεις σε ανώτερο και ανώτατο επίπεδο και στα δύο στρατόπεδα (LNA και GNA). Όπως έχει υποστηριχθεί και άλλες φορές στο συγκεκριμένο ιστότοπο, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας δεν πρέπει να είναι ευκαιριακή και ακολουθητική αλλά συνεχής και δημιουργική καθώς δεν υπάρχουν χώρες “μακρινές” ή “άχρηστες” για την Ελλάδα.
