Οι Μανιάτες νικούν για τρίτη φορά τον στρατό του Ιμπραήμ με αποτέλεσμα να παραμείνει η Μάνη ελεύθερη μέχρι το τέλος της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο Ιμπραήμ αφού απέτυχε να καταλάβει την Μάνη από τα Δυτικά εισβαλλοντας τον Ιούνιο του 1826 από τη Βέργα και τον Διρό, κατευθύνθηκε στα ανατολικά του Ταϋγέτου με 4.000 άνδρες. Μετά από σημαντική παρενόχληση του Αιγυπτιακού Στρατού με την τακτική του κλεφτοπολεμου, η αποφασιστική αναμέτρηση δόθηκε στην τοποθεσία Πολυάραβος (75 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Σπάρτης και 26 χιλιόμετρα βόρεια του Γυθείου), που βρίσκεται σε υψόμετρο 840 μέτρων στο όρος Ζίζαλι της οροσειράς του Ταΰγετου. Εκεί είχαν οχυρωθεί 2.000 Μανιάτες με αρχηγούς τους Παναγιώτη, Γεώργιο και Νικόλαο Γιατράκο, τον Ηλία Κατσάκο, τους Γεώργιο και Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και τον Ηλία Τσαλαφατίνο.
Ο Ιμπραήμ παρά το σοκ και δέος που εξαπέλυσε στην Ελληνική Επανάσταση δεν κατάφερε να καταλάβει την Μάνη και την Ύδρα, δύο σημαντικούς αντικειμενικούς στόχους. Την Ύδρα την έλεγε “Μικρά Αγγλία” γιατί είχε το μεγαλύτερο μέρος και την αρχηγία του Ελληνικού Στόλου. Η Μάνη από την άλλη ήταν το βασικό προπύργιο της Πελοποννήσου. Χωρίς τον Κανέλλο Δεληγιάννη από τα Λαγκάδια και τον Πετρομπεη Μαυρομιχάλη από την Μάνη δεν θα μπορούσε να εκκινήσει η Επανάσταση στην Πελοπόννησο.
Σκέψεις για την Ελληνική Επανάσταση του 1821
Ο τρόπος που διδασκόμαστε την Ελληνική Επανάσταση στα ελληνικά σχολεία αλλά και πανεπιστήμια τελικά μειώνει στα μάτια μας την σημασία της καθώς μας την παρουσιάζουν σαν ένα σύνολο στρατιωτικών μικροσυμπλοκων. Αυτό που τόνισα σε μάθημα στην Ναυτική Σχολή Πολέμου είναι ότι η Ελληνική Επανάσταση ήταν πάνω από όλα ένα υψίστης σημασίας πολιτικό γεγονός. Η Επανάσταση του 1821 συνέβη λίγα μόλις χρόνια μετά την ευρωπαϊκή παλινόρθωση του 1815, όταν καμία επανάσταση δεν θα γινόταν ανεκτή από το άτυπο ευρωπαϊκό Διευθυντήριο που είχε δημιουργηθεί. Όπως είπα επίσης στο ίδιο μάθημα: καμιά επανάσταση δεν επιτυγχάνει μόνη της αφού απέναντί της υπάρχει οργανωμένος στρατός. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να μείνει ζωντανή. Και η Ελληνική Επανάσταση το κατάφερε οδηγώντας τις Μ. Δυνάμεις να επέμβουν μετά από 7 χρόνια σκληρών και αιματηρών αγώνων. Η Επανάσταση του 1821, ίσως δεν είναι υπερβολή να το πούμε, υπήρξε το προανάκρουσμα των Επαναστάσεων στο Βέλγιο και την Πολωνία το 1830 αλλά και αυτών του 1848 που σαρωσαν την Κεντρική Ευρώπη.
Στην Ελληνική Επανάσταση έλαβαν μέρος οι ακόλουθες ομάδες:
Α) Δημογεροντες (Κοτζαμπάσηδες)
Β) Νοικοκυραίοι (Νησιώτες Εφοπλιστές)
Γ) Η ελίτ του Πνεύματος
Δ) Οι Επαγγελματίες των Όπλων (Κλέφτες – Αρματολοι – Κάποι)
Καμίας ομάδας δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ο ρόλος της. Θυμίζω ότι εξεγέρσεις είχαν γίνει και στο παρελθόν αλλά είχαν αποτύχει και αυτό λόγω της ελλειμματικής στήριξης. Ας τους δούμε έναν έναν.
Χάρις στους Δημογεροντες, οι οποίοι ήταν η αρχή του Τόπου επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Επανάσταση βρήκε τα δίκτυα. Με απλά λόγια βρήκε την οργάνωση των ενοπλων ομάδων καθώς και την διοικητική μέριμνα. Πρέπει να σκεφτούμε εδώ ότι ένας στρατιώτης για να πολεμήσει θέλει ένδυση, φαγητό και οπλισμό.
Οι Νησιώτες Νοικοκυραίοι εφοπλιστες [επί -οπλίζω] από την Ύδρα τις Σπετσες, τα Ψαρά, την Κάσο και αλλού απέκτησαν την κυριαρχία του Αιγαίου. Ο δυνατός εμπορικός στόλος τους άμα τη εκρηξει της Επαναστάσεως μετετράπη σε πολεμικό. Οι Οθωμανοί δεν μπορούσαν να διενεργησουν απόβαση στην Πελοπόννησο τελειώνοντας την Επανάσταση “μια και καλή”. Αναγκάζονταν να προσεγγίσουν δια ξηράς και εκεί ανελαμβαναν οι χερσαίες ελληνικές δυνάμεις με συνεχείς ενέδρες να τους εκκαθαρισουν.
Η ελίτ του Πνεύματος, η οποία αποτελούταν από μορφωμένους Έλληνες, πολλούς Φαναριωτες, και ξένους (φιλέλληνες) της Ευρώπης, είχε διττή βαρυσήμαντη αποστολή. Από την μια έπρεπε να οργανώσουν εσωτερικά το κράτος δημιουργώντας μια γραφειοκρατία που θα κινούσε τις δομές της Επανάστασης. Από την άλλη φρόντιζαν για την διπλωματία στο Εξωτερικό. Έπρεπε να πειστεί η Ευρώπη ότι “δεν είμεθα καρμποναροι” και ότι θέλουμε να αποτινάξουμε “τον βαρβαρον Ασιατην δυναστην”. Τέλος οι διανοούμενοι ήταν αυτοί που προετοίμαζαν τον Ελληνισμό ιδεολογικά πριν την Επανάσταση.
Τέλος οι Επαγγελματίες των Όπλων, οι Κλέφτες, οι Αρματολοι και οι Κάποι. Αυτοί υπήρξαν η δύναμη κρούσης της Επανάστασης. Ψυχές ελεύθερες αλλά, μην το ξεχνάμε αυτό, και προνεωτερικές. Δεν ήταν άνθρωποι των σαλονιών. Ήταν άνθρωποι συνηθισμένοι στην λεηλασία και την λαφυραγωγια. Ένα από τα μεγάλα έργα της διοίκησης της Επανάστασης σε όλα τα επίπεδα από την Κυβέρνηση μέχρι τους ηγέτες στα πεδία των μαχών ήταν ακριβώς το ότι οι Κλέφτες και οι Αρματολοι κατέστησαν μια πολύ αποτελεσματική δύναμη κρούσης.
Οι εμφύλιοι που προέκυψαν στα μάτια του ιστορικού ήταν αναπόφευκτοι. Η ελληνική προνεωτερικη κοινωνία ήταν μαθημενη σε τακτικές ανταγωνισμού και πλασαρισματος. Ανταγωνισμού γιατί ίσχυε το δίκαιο του ισχυρότερου. Πλασαρισματος γιατί τελικά οι προτιμήσεις του κατακτητή έπαιζαν τον πρωτεύοντα ρόλο. Ήταν μια κοινωνία προνομίων, βίας και ληστείας.
Παρ’ όλα αυτά όμως η Ελληνική Επανάσταση ήταν κατά κύριο λόγο ένα πολιτικό γεγονός. Οι πρωταγωνιστές της οργανώνονται σε πολιτικά σώματα και συσκεπτονται για την μελλοντική πολιτειακή κατάσταση του Ελληνικού κράτους.
Απεχθάνονται την ριζοσπαστική δημοκρατία που κατέστρεψε την Γαλλική Επανάσταση του 1789 και τονίζουν την εθνική διάσταση του Αγώνα. Με αυτό κρατούσαν τον λαό “από κάτω” και παράλληλα καλούσαν την Ευρώπη να επέμβει ή τουλάχιστον να μην υποστηρίζει τους Οθωμανούς. Στην κατάρρευση της Ιεράς Συμμαχίας ένα σημαντικό χεράκι έβαλε ο Ιωάννης Καποδίστριας και οι Βρετανοί, οι οποίοι πάντα σκέφτονταν χρησιμοποιώντας τις νοητικές ικανότητες που μεταχειρίζονται οι έμποροι (για την διπλωματική πορεία προς την ίδρυση του ελληνικού κράτους μπορείτε να διαβάσετε εδώ ).
Η Ελληνική Επανάσταση τελικά πέτυχε. Και στρατιωτικά και πολιτικά. Στρατιωτικά γιατί ένας επαναστατημένος στρατός το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αντέξει όσο περισσότερο μπορεί την ορμή μιας Αυτοκρατορίας. Κάθε ήττα του Οθωμανικού Στρατού αλλά και κάθε σφαγή σε ελληνικό νησί ή περιοχή μεγάλωνε το φιλελληνικο ρεύμα στην Ευρώπη. Οι φιλέλληνες πίεζαν αφόρητα τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η Χίος, τα Ψαρά, η Κάσος και το Μεσολόγγι έδωσαν την νίκη. Οι θυσιασθεντες νεκροί.
