Αναγκαστικά το άρθρο για τις βασικές αρχές της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής πρέπει να χρησιμοποιηθεί σαν κάποιου είδους πρόλογος προκειμένου να φωτιστούν οι τελευταίες εξελίξεις λυσιτελώς και πολυπλεύρως (μπορείτε να το διαβάσετε εδώ). Τώρα ας δούμε τί συγκεκριμένα – “χειροπιαστά πράγματα”έλαβε η Τουρκία για την υποχώρησή της στην ένταξη της Σουηδίας στο NATO. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στον Τύπο η Τουρκία κέρδισε το ξεπάγωμα της ενταξιακής διαδικασίας της Άγκυρας στην ένωση των 27 και εξασφάλισε τη διαβεβαιώση της Σουηδίας ότι δεν θα παρέχει υποστήριξη στις κουρδικές οργανώσεις YPG/PYD και στον FETO, τον οργανισμό του Φετουλάχ Γκιουλέν1 και ότι η Σουηδία δεσμεύτηκε ότι θα υποστηρίξει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ και συμφώνησε για την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας και του διμερούς εμπορίου.
Παράλληλα, ακούμε συνεχώς τον Μπάιντεν να ομιλεί περί F-16 στην Τουρκία. Αυτό, ιδίως το τελευταίο μου θυμίζει ένα ιστορικό γεγονός μετά την Ναυμαχία του Ναβαρίνου, όταν ο Άγγλος βασιλιάς εξέφρασε την λύπη του στον σουλτάνο μετά την εξαφάνιση του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Σχετικά με αυτά που έλαβε η Τουρκία ας τα δούμε προσεκτικά. Το “ξεπάγωμα της ένταξης στην ΕΕ” πρακτικά δεν σημαίνει τίποτα. Η ΕΕ δεν πρόκειται να συναινέσει στην ένταξη της Τουρκίας, ενώ και η ίδια η τουρκική ελίτ έχει ξεπεράσει το θέμα αυτό. Επίσης το δεν παρέχω υποστήριξη σε οργανώσεις που θεωρεί η Τουρκία τρομοκρατικές απέχει από το παρέχω υποστήριξη για την καταπολέμησή τους.
Πάμε τώρα να δούμε λίγο τον χάρτη της Μαύρης Θάλασσας:
Η περιοχή μας για μία ακόμη φορά παίζει ένα κομβικό ρόλο στις παγκόσμιες εξελίξεις. Η Ρωσία εφαρμόζοντας μια ιδιότυπη reconquista πέρα από την άλωση της Ουκρανίας με την αποτυχημένη απόπειρα κατάληψης του Κιέβου, επιχείρησε να δημιουργήσει έναν παραλιακό διάδρομο που θα ένωνε την Ρωσία με την Μολδαβία. Εκεί, στην συνέχεια, θα ήταν ανοικτός ο δρόμος για την απόσχιση της Υπερδνειστερίας και την ένωση με τα ρωσικά εδάφη. Παράλληλα, πιο πριν η Ρωσία είχε καταφέρει να “τραβήξει προς το μέρος της” την Τουρκία. Αν όλα εξελισσόνταν, όπως οι Ρώσοι ήλπιζαν, τότε και οι δύο πλευρές της Μαύρης Θάλασσας θα ήταν υπό ρωσικό έλεγχο, όπως και τα Στενά.
Για τα συμφέροντα των ΗΠΑ η Ελλάδα και η Τουρκία πρέπει να είναι μαζί, ακλόνητοι νατοϊκοί σύμμαχοι. Όταν ο ένας από τους δύο “αποσκιρτεί” – και δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό στην Ιστορία – τότε οι ΗΠΑ αρχίζουν να επενδύουν στον άλλο. Η βάση στην Αλεξανδρούπολη έγινε ακριβώς για να αντισταθμιστεί αυτή η ανισορροπία. Το Αιγαίο κατέστη η πρώτη γραμμή άμυνας, αφού πιθανώς, σε ενδεχόμενη εμπλοκή, τα Στένα θα ήταν ανοικτά σε διελεύσεις ρωσικών πολεμικών πλοίων.
Η ουκρανική ηρωική αντίσταση περιέπλεξε τα πράγματα. Η Ρωσία όχι μόνο δεν άλωσε την Ουκρανία και δεν δημιούργησε τον παραλιακό διάδρομο αλλά έχει εισέλθει σε έναν πόλεμο κατατριβής (τονίζω εδώ ότι και η Ουκρανία ευρίσκεται σε δεινή κατάσταση), ενώ ακόμη και η κατοχή της Κριμαίας τίθεται εν αμφιβόλω. Η Κριμαία για την Ρωσία είναι πολύ σημαντική πέρα των άλλων λόγων και για την ύπαρξη του Στόλου της Μαύρης Θαλάσσης.
Για την Τουρκία φαίνεται να χάνεται το “ρωσικό χαρτί”. Αυτό μπορεί να έχει πολλές συνέπειες. Κατ’ αρχάς ο Ερντογάν θα χρειαστεί να μετριάσει κάπως τις μεγαλοϊδεατικές του σκέψεις και να επιστρέψει στο μαντρί με ένα βαρύ παρελθόν πράξεων και δηλώσεων που συχνά ξεπέρασαν τα όρια του να θεωρείται η Τουρκία εχθρική χώρα προς τις ΗΠΑ. Παράλληλα, η απομάκρυνση από τη Ρωσία, δημιουργεί εχθρότητα, η οποία τώρα δεν είναι δυνατόν να εκφραστεί αλλά το μέλλον είναι άδηλο.
Αντίθετα, με την ενότητα της “νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ” να αποκαθίσταται πιθανώς η θέση της Ελλάδας “να δυσκολέψει” καθώς το Αιγαίο γίνεται και πάλι δεύτερη γραμμή άμυνας της Συμμαχίας. Αυτό όμως εκτιμώ ότι δεν είναι δυνατόν να τύχει εκμετάλλευσης από την Τουρκία τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Εκτίμησή μου είναι ότι, ενώ οι ΗΠΑ θέλουν την Ελλάδα και την Τουρκία να είναι μαζί, έχουν οι Αμερικανοί κάθε λόγο να κρατούν το ισοζύγιο ισχύος υπέρ της ελληνικής πλευράς.
Η ουσία είναι – και ας είναι αυτό ένας ιδιότυπος επίλογος – ότι ανεξάρτητα των εξελίξεων, η Ελλάδα πρέπει να είναι έτοιμη στρατιωτικά και διπλωματικά για οποιαδήποτε τουρκική ενέργεια, διότι η άμεση επέμβαση των Αμερικανών που επιθυμούν διακαώς την αρραγή συνοχή της Συμμαχίας, μπορεί να έρθει σε μια φάση που η ελληνική αντίδραση να μην έχει ακόμη εκδηλωθεί – ολοκληρωθεί. Ο χρόνος είναι ένα πολύτιμο αγαθό.
Όπως είπαν και οι Αθηναίοι στους Μηλίους στον Πελοποννησιακό Πόλεμο σε απάντηση του επιχειρήματός τους ότι θα έρθουν οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοί τους να τούς σώσουν:
“…τα πιο δυνατά σας στηρίγματα είναι μελλοντικές ελπίδες, ενώ τα μέσα που έχετε είναι πολύ μικρά για να υπερισχύσετε, αν συγκριθούν μ’ εκείνα που αυτή τη στιγμή βρίσκονται παραταγμένα εναντίον σας…”
Η Ελλάδα έχει μόνο μία επιλογή: της επαγρύπνησης και της αποτροπής.
