Εισαγωγή
Το παρόν κείμενο θα επιχειρήσει να αναλύσει την ρωσοουκρανική σύγκρουση από τις αρχές (Φεβρουάριος 2022) μέχρι και σήμερα (τέλη 2023) και με βάση τα δεδομένα να προβεί σε εκτιμήσεις – προβλέψεις. Τονίζεται από την αρχή ότι η ανάλυση είναι κατά βάση επιχειρησιακή και γίνεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσπάθεια για την επίτευξη της αντικειμενικότητας, με την αποφυγή ιδεολογικών κρίσεων επί των αντιπάλων.
Προϊστορία της σύγκρουσης
Το 2014, οι Ρώσοι για να καταλάβουν την Κριμαία χρησιμοποίησαν ως επί το πλείστον πληροφοριακές επιχειρήσεις: κυβερνοπόλεμος, ψυχολογικές επιχειρήσεις και παραπλάνηση. Χαρακτηριστική περίπτωση τα λεγόμενα «πράσινα ανθρωπάκια», στρατιώτες δηλαδή χωρίς διακριτικά, με σκοπό την ολοκλήρωση των Αντικειμενικών Σκοπών (ΑΝΣΚ), χωρίς μάχη. «Η μεγαλύτερη τέχνη στον πόλεμο είναι το να υποτάξεις τον εχθρό χωρίς μάχη» σύμφωνα με τη Τέχνη του Πολέμου του Sun Tzu.[1]
Στην Κριμαία οι Ρώσοι συνάντησαν έναν ουκρανικό στρατό διαλυμένο και διεφθαρμένο. Ήταν τέτοια η διάλυση που αξιωματικοί του Ουκρανικού Ναυτικού άλλαξαν πλευρά και τάχθηκαν με τους Ρώσους! Χαρακτηριστικές περιπτώσεις οι «αλήστου μνήμης» ναύαρχοι Denis Valentinovich Berezovsky και Sergei Stanislavovich Yeliseyev,[2] οι οποίοι αυτομόλησαν στους Ρώσους παραμένοντας …ναύαρχοι.
Το 2016 όμως, η Ουκρανική Κυβέρνηση αποφάσισε να αναδιοργανώσει τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας με την οικονομική και οργανωτική βοήθεια της Δύσης. Ο τότε Ουκρανός Πρόεδρος Petro Poroshenko ξεκίνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο αναδιοργάνωσης των ουκρανικών δυνάμεων με ορίζοντα τετραετίας. Στο παραπάνω πλαίσιο, μελετήθηκαν λεπτομερώς προηγούμενες ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε άλλα κράτη, όπως αυτές στη Γεωργία το 2008.
Δύο σημαντικοί παράγοντες ενισχύθηκαν ιδιαίτερα:
1 . Αλλαγή της «επιχειρησιακής σκέψης» των Ουκρανών. Οι μικροί αξιωματικοί του ουκρανικού στρατού απέκτησαν μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων χωρίς να ευρίσκονται υπό τη συνεχή επίβλεψη των ανωτέρων τους.[3] Αν αυτό συσχετισθεί με τη μεγάλη απώλεια Ρώσων στρατηγών[4] στο ουκρανικό μέτωπο και το πόσο καθοριστικό ρόλο κλήθηκαν στη συνέχεια να παίξουν μικρότεροι Ρώσοι αξιωματικοί, ίσως μπορεί να εξαχθεί το πόσο σημαντική ήταν αυτή η αλλαγή στην «στρατιωτική σκέψη» των Ουκρανών.
2 . Παλλαϊκή άμυνα.[5] Έγιναν τεράστιες προσπάθειες –που τελικά απέδωσαν- να περάσει η κουλτούρα του εθελοντισμού στον ουκρανικό λαό, με αποτέλεσμα οι πολίτες να οργανωθούν για την αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης ρωσικής εισβολής.
Η εκπαίδευση πολιτών δεν οργανώνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Τα σχέδια καταρτίζονται πολλά χρόνια πριν –όπως όλα τα επιχειρησιακά θέματα– και εφαρμόζονται ταχύτατα στον καιρό του πολέμου.
Είναι σημαντικό να τονιστεί εδώ, ότι αυτή η στρατιωτική προετοιμασία γινόταν αν όχι κρυφά, πάντως αθόρυβα και προμήνυε δυσάρεστες εκπλήξεις για τους Ρώσους, που ίσως να εκτιμούσαν υπεροπτικά την κατάσταση.
«Ανάλυση» ηγετών
Πριν αναλυθούν οι πολιτικοστρατηγικοί στόχοι και το διεθνές περιβάλλον, ίσως είναι επιθυμητή μία προσέγγιση κάποιων «προσωπικών δεδομένων» των δύο ηγετών, Πούτιν και Ζελένσκι.
Ο Πούτιν είδε τον κόσμο του να καταρρέει με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, την οποία χαρακτήρισε ως τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 20ού αιώνα. Το γεγονός αυτό, φαίνεται να τον έχει στιγματίσει βαθιά και να θέλει να καταβάλει την δική του προσπάθεια για «παλινόρθωση».
Ο Ζελένσκι υπήρξε ηθοποιός. Αυτό, σε συνδυασμό με το νεαρό της ηλικίας του, καταδεικνύει ένα άτομο που, πρώτον, αισθάνεται άνετα με την προβολή και τη δημοσιότητα και, δεύτερον, πιθανώς βλέπει την περίσταση ως ευκαιρία δόξας.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι οι στρατηγικοί στόχοι των δύο κρατών επηρεάζονται σημαντικά και από τις προσωπικές επιδιώξεις των ηγετών τους, συνηγορώντας στη διαπίστωση ότι και οι δύο άνδρες κλίνουν περισσότερο προς μια ανυποχώρητη στάση.
Ανάγνωση διεθνοπολιτικού περιβάλλοντος
Σχετικά με το πεδίο του διεθνούς πολιτικού περιβάλλοντος, λίγο πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επισημαίνονται τα εξής:
- Χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης δείχνουν διατεθειμένες να προσχωρήσουν στη δυτική σφαίρα επιρροής, μεταφραζόμενο αυτό σε ένταξή τους στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ.
- Η Ρωσία ευρίσκεται σε πτώση, λόγω μονομέρειας στην οικονομία της και δυσμενών, για αυτήν, δημογραφικών δεδομένων.
- Οι ενέργειες της Ρωσίας σε Εσθονία, Γεωργία και Κριμαία, έμειναν αναπάντητες από τη Δύση.
- Σε μια ρωσοουκρανική σύγκρουση, η Ρωσία θεωρεί ότι η Ευρώπη, ούσα ενεργειακά εξαρτημένη από αυτήν, δεν θα αντιδράσει. Εκτιμά ότι κάθε ευρωπαϊκή χώρα θα ακολουθήσει το βραχυπρόθεσμο συμφέρον της, κατακερματίζοντας την όποια απόπειρα δυτικής σύμπνοιας.
- Ο ίδιος ο Πούτιν από τα κείμενα και τους λόγους του, αναδεικνύει την πρόθεσή του για ανασύσταση του ρωσικού μεγαλείου, όπως προαναφέρθηκε.
- Λόγω της ουκρανικής ανυπαρξίας απέναντι στις ρωσικές επιχειρήσεις το 2014 και των συμπαγών ρωσόφωνων πληθυσμών κατά περιοχές στην Ουκρανία, η Ρωσία θεωρεί μια ενδεχόμενη νέα εκστρατεία στην Ουκρανία «εύκολη υπόθεση».
Πολιτικοστρατηγικοί ΑΝΣΚ
Η Ρωσία από την εξέλιξη των επιχειρήσεων στη Ουκρανία, φαίνεται να είχε δύο ΑΝΣΚ, έναν κύριο και ένα δευτερεύοντα.
Κύριος: κατάληψη Κιέβου ως κέντρου βάρους της ενδεχόμενης ουκρανικής αντίστασης.
Δευτερεύων: η δημιουργία ενός παραλιακού διαδρόμου, που θα ένωνε τα ρωσικά εδάφη με την Υπερδνειστερία στη Μολδαβία. Στην Υπερδνειστερία κατοικούν Ρώσοι εθνικοί, ενώ η Μολδαβία με ασθενή εθνική «υποτύπωση» εκτιμήθηκε ότι δεν θα μπορούσε να αντιδράσει.
Θα δημιουργείτο έτσι, ένα κράτος μαριονέτα στη βόρεια Ουκρανία, ενώ στη νότια, η Ρωσία θα ήλεγχε όλη τη βόρεια Μαύρη Θάλασσα. Σημειώνεται, ότι με τη σύγκλιση Ρωσίας – Τουρκίας σε μια τέτοια εξέλιξη, το Αιγαίο θα γινόταν η πρώτη γραμμή άμυνας των Αμερικανών, ενώ οι Ρώσοι θα ήλεγχαν και όλη τη νότια πεδιάδα της ανατολικής Ευρώπης.
Στο τέλος της Β΄ φάσης του πολέμου[6] το διεθνοπολιτικό περιβάλλον παρουσιάζεται κορεσμένο. Η ένοπλη σύγκρουση στην Ουκρανία έχει υποβιβαστεί σε τρίτο – τέταρτο θέμα στην επικαιρότητα των δυτικών κρατών. Εκτιμάται ότι λόγω των οικονομικών προβλημάτων, οι κυβερνήσεις των κρατών της Δύσης θα είναι όλο και πιο δύσκολο να παρέχουν οικονομική και υλική υποστήριξη στην Ουκρανία.
Ανάλυση Α΄ φάσης (Φεβρουάριος – Σεπτέμβριος 2022)
Στους πρώτους μήνες του πολέμου, η Ρωσία χρησιμοποίησε μία παραλλαγή του κλασικού ρωσικού τρόπου μάχης, όπως αυτός πραγματώθηκε στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης. Πρόκειται για το λεγόμενο Gluboky Boi (deep battle). Αυτή η τακτική εξελίσσεται σε τέσσερεις φάσεις. Πρώτα τα αεροσκάφη κερδίζουν την κυριαρχία στον αέρα βομβαρδίζοντας σημαντικές θέσεις του εχθρού. Στη δεύτερη φάση διενεργούνται επιχειρήσεις που συνδυάζουν διάφορα όπλα (τεθωρακισμένα, πυροβολικό, αεροπορία) καθώς και ομάδες ατόμων με υψηλή εκπαίδευση (shock groups), με σκοπό τη δημιουργία ενός μεγάλου και ελαστικού μετώπου, το οποίο αποσυντονίζει τον εχθρό μη γνωρίζοντας το κύριο μέτωπο της επίθεσης.[7] Στην τρίτη φάση αναλαμβάνουν οι μηχανοκίνητες μονάδες, οι οποίες έχουν ως αποστολή, να βαθύνουν το ρήγμα που έχει δημιουργηθεί στις γραμμές του εχθρού και να προχωρήσουν στα ενδότερα, και τέλος ακολουθούν οι εφεδρείες που έρχονται να παγιώσουν την κυριαρχία στις κατακτημένες περιοχές.[8]
Η Ρωσία επιχείρησε να το πραγματοποιήσει αυτό, με κεραυνοβόλο τρόπο, με «χειρουργικές επεμβάσεις». Στέλνοντας ειδικές δυνάμεις και αλεξιπτωτιστές επιχείρησε την κατάληψη σημαντικών θέσεων στο Κίεβο και στις άλλες πόλεις, με τη συνακόλουθη υποστήριξη της αεροπορίας. Παράπλευρος στόχος ήταν οι συλλήψεις του Ζελένσκι και της κυβέρνησής του, οι οποίες αν πραγματοποιούταν, θα οδηγούσαν σε παράλυση των κέντρων διοίκησης και ελέγχου της χώρας. Το παραπάνω δεν επετεύχθη και πολύ περισσότερο δεν επετεύχθη γρήγορα, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς. Χαρακτηριστική η απουσία της ρωσικής αεροπορίας.
Το μέτωπο στη συνέχεια σταθεροποιήθηκε, με τους Ουκρανούς να αντιμετωπίζουν επιτυχώς τις ρωσικές δυνάμεις, τόσο στο λασπώδες έδαφος, όσο και στις πόλεις. Η Μαριούπολη ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της πεισματώδους ουκρανικής αντίστασης. Σε αυτές τις μάχες οι Ουκρανοί φαίνεται να κερδίζουν ολοκληρωτικά τον πόλεμο της πληροφόρησης. Στην προσπάθεια των Ρώσων να καταλάβουν τις πόλεις, πολλαπλασιάζονται οι εικόνες καταστροφής που συγκλονίζουν. Αντίθετα, κάθε θυσία των Ουκρανών, λειτουργεί αποφασιστικά υπέρ τους. Οι εικόνες μεταφέρονται αστραπιαία από τα πεδία των μαχών σε όλο τον κόσμο.
Η χρονική καθυστέρηση επίτευξης των ΑΝΣΚ από τους Ρώσους, οδηγεί σε προβλήματα διοικητικής μέριμνας για το ρωσικό στρατό, καθώς ο εφοδιασμός και η τροφοδοσία που είχε προβλεφθεί, ήταν για λίγες ημέρες. Παράλληλα, οι ρωσικές δυνάμεις υφίστανται μεγάλες απώλειες σε τεθωρακισμένα καθώς, λόγω των εξελιγμένων μεθόδων παρακολούθησης, εκπαιδευμένοι (με απλό και εύκολο τρόπο) χειριστές Javelin, πραγματοποιούν ενέδρες στα μακρά ρωσικά κονβόι. Τα προβλήματα στη διοικητική μέριμνα γίνονται όλο και πιο φανερά, από τα εγκαταλελειμμένα ρωσικά τανκς. Το ρωσικό πυροβολικό βάλλει ακατάπαυστα, μη δείχνοντας να ακολουθεί την αρχή της διάκρισης, στρατιωτικών και πολιτικών στόχων, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο.
Τα παραπάνω οδήγησαν σε εγκατάλειψη του κυρίως στόχου και επικέντρωσης στον δεύτερο. Εκτιμάται, ότι η εισβολή στο Κίεβο δεν ήταν αντιπερισπασμός ή στρατιωτική παραπλάνηση, λόγω του μεγάλου κόστους του εγχειρήματος. Παράλληλα, παρά την κάποια επέκταση του ρωσικού στρατού στην ανατολική Ουκρανία, μετά την εγκατάλειψη του Κιέβου, το μέτωπο σταθεροποιήθηκε.
Ανάλυση Β΄ φάσης (Σεπτέμβριος 2022 – Δεκέμβριος 2022)
Με τον ερχομό του χειμώνα και την αναγκαστική επιβράδυνση των επιχειρήσεων, μπορεί να λεχθεί ότι μπαίνει μία νέα οριοθέτηση, που σηματοδοτεί το τέλος της Β΄ φάσης του πολέμου. Αν στην πρώτη φάση, νικητές αναδείχθηκαν οι Ουκρανοί, στη δεύτερη οι Ρώσοι επιχειρούν πιο ορθολογικά.
Σημαντικό στοιχείο στις επιχειρήσεις είναι ο χρόνος, καθώς μία στρατιωτική δύναμη ευρίσκεται σε διαφορετική θέση και κατάσταση στο χρονικό σημείο t2 από αυτή που ευρισκόταν στο χρονικό σημείο t1. Στην έναρξη των συγκρούσεων, την πρωτοβουλία των κινήσεων την έχει ο επιτιθέμενος, ο οποίος, αν έχει τα μέσα, μπορεί να επιτεθεί από πολλές πλευρές από έξω προς τα μέσα, συγκλίνοντας προς το κέντρο βάρους του αντιπάλου. Στην προκειμένη περίπτωση το κέντρο βάρους των Ουκρανών είναι το Κίεβο. Οι ενέργειες του επιτιθέμενου, των Ρώσων, έχουν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και των πολλαπλών μετώπων, που αναγκάζουν τον αμυνόμενο να χωρίσει τις δυνάμεις του. Το μειονέκτημα είναι ότι η υπερβολική επέκταση του χώρου επιχειρήσεων και οι αποστάσεις από τη βάση επιχειρήσεων, δημιουργούν προβλήματα σε ζητήματα διοικητικής μέριμνας, όπως προαναφέρθηκε.
Ο αμυνόμενος από την άλλη επιχειρεί από το κέντρο του προς τη περιφέρεια. Τα πλεονεκτήματα για τον αμυνόμενο, τους Ουκρανούς, είναι η γρήγορη συγκέντρωση δυνάμεων, και οι μικρές γραμμές διοικητικής μέριμνας και επικοινωνιών. Τα πλεονεκτήματα γίνονται μειονεκτήματα, όταν και ο αμυνόμενος επεκτείνει τις γραμμές επιχειρήσεων και μεγαλώνει η αποκέντρωση των δυνάμεών του, με τις ίδιες συνέπειες που είχε και ο επιτιθέμενος στην αρχή του πολέμου.
Οι Ρώσοι έχουν σαφώς επιλέξει να υπερασπιστούν το ανατολικό μέτωπο του Ντονέτσκ. Αποσύρθηκαν πίσω από τον Δνείπερο, που αποτελεί φυσικό σύνορο και με την καταστροφή γεφυρών και το λασπώδες του εδάφους θα είναι δύσκολο για τον Ουκρανικό Στρατό να προελάσει. Τον χειμώνα είναι αναμενόμενη μια επιβράδυνση των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η Ρωσία θα προσπαθήσει να αγκιστρωθεί, όσο το δυνατόν περισσότερο στην ανατολική Ουκρανία, ενώ οι Ουκρανοί φαίνεται να συνεχίζουν την προσπάθεια επανάκτησης.
Οι Ρώσοι δηλαδή μετέτρεψαν τον επιθετικό πόλεμο σε αμυντικό, καθ’ ότι η άμυνα, λόγω της αγκίστρωσης, είναι πιο ισχυρή πολεμική δραστηριότητα. Η κατάσταση είναι ιδιαιτέρως δύσκολη για τους Ουκρανούς. Διότι, ενώ η Α΄ φάση του πολέμου ήταν άκρως επιτυχής, στη Β΄ οι ΑΝΣΚ των Ουκρανών, γίνονται εξ ίσου μεγαλεπήβολοι (high end) με τους ρωσικούς της Α΄ φάσης, με το να θεωρούν ότι μπορούν να διώξουν ολοκληρωτικά τους Ρώσους από την ανατολική Ουκρανία. Παράλληλα, η καταστροφή των υποδομών της Ουκρανίας έχει λάβει τρομακτικές διαστάσεις, γεγονός που θα επηρεάσει, τόσο τη θέληση του Ουκρανικού Λαού για μάχη (will to fight), όσο και τις στρατιωτικές ικανότητες (capabilities) του Ουκρανικού Στρατού.
Είναι σημαντικό για τους Ουκρανούς, το ότι έχουν χτυπήσει πολλές ναυτικές μονάδες των Ρώσων, όπως τη γέφυρα του Κερτς καθώς και στόχους μέσα στα εδάφη της Ρωσίας, αλλά αυτά, φαίνεται ότι δεν μεταφράζονται γι’ αυτούς, σε αποφασιστικής σημασίας στρατιωτικά οφέλη.
Ανάλυση Γ΄ Φάσης (Ιανουάριος 2023 – Μάιος 2023)
Η ένοπλη σύγκρουση φάνηκε να ότι έλαβε ολοκληρωτικά μορφή «ισοζυγίου ανδρών». Το ποιός δηλαδή θα φθάσει αργότερα στο σημείο που δεν θα είναι ικανός να συνεχίσει τις επιχειρήσεις. Και στις δύο πλευρές παρατηρείται διάσταση πολιτικών στόχων – διαθέσιμων μέσων και πόρων. Ο Ζελένσκι περιοδεύει στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προς εξασφάλιση στρατιωτικής ενίσχυσης, μια ενίσχυση που όλο και περισσότερο δυσκολεύει τις δυτικές κυβερνήσεις στο να τις αιτιολογήσουν στους πολίτες τους. Η πιο σημαντική ενίσχυση κρίνεται η απόκτηση από τους Βρετανούς των νέων πυραύλων κρουζ αέρος – εδάφους Storm Shadow, οι οποίοι μπορούν να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στη ρωσική επικράτεια[9].
Ένα σημαντικό ορόσημο στην αναμέτρηση είναι προφανώς η διάσταση μεταξύ Wagner και Ρωσικού Στρατού με τον ηγέτη της Wagner, Yevgeniy Prigozhin, να προβάλει οργισμένο βίντεο εναντίον του Γενικού Επιτελείου της Ρωσίας με δριμύτατες κατηγορίες για ολιγωρία σε θέματα διοικητικής μέριμνας. Ο Prigozhin απέτυχε να καταλάβει την πόλη Μπαχμούτ και φαίνεται ότι χρησιμοποίησε όλα τα μέσα για το πετύχει[10]. Αυτή η διάσταση απόψεων έγινε φανερή, από ό,τι φαίνεται, και στη CIA, η οποία επέλεξε ακριβώς αυτή τη στιγμή για να προβάλει βίντεο στους Ρώσους.
Πρόκειται για μια δυναμική ψυχολογική ενέργεια (ΨΕΝ) λευκής προπαγάνδας (ο πομπός του μηνύματος είναι αυτός που φαίνεται ότι είναι). Η επίδραση της λευκής προπαγάνδας είναι περιορισμένη, διότι το ακροατήριο στόχος είναι δύσπιστο στην επίσημη φωνή του αντιπάλου. Αντίθετα, μια τακτική είναι και το να εκθέτεις στο φως το αφήγημα του αντιπάλου. Θέλω να πω ότι η επιλογή της CIA να βγει και να μιλήσει “φόρα παρτίδα” στους Ρώσους δεν είναι τόσο χοντροκομμένη όσο φαίνεται. Εντάσσεται στη λογική: “δεν έχουμε ανάγκη να κρυφτούμε στο Σκοτάδι, διότι έχουμε το Δίκαιο με το μέρος μας”. Επίσης και το ότι “ερχόμαστε να φέρουμε το Φως της Ελευθερίας στις σκοτεινές και παγωμένες ζωές σας”.
H CIA πριν από την έναρξη του πολέμου έχει αλλάξει την τακτική της. H CIA προχώρησε σε γρήγορο αποχαρακτηρισμό πληροφοριών προκειμένου να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση και τα ψεύδη ως όργανα πολέμου του Πούτιν. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η CIA προέβλεψε σωστά ότι ο Πούτιν όντως θα διενεργούσε εισβολή και προχώρησε σε ενημερώσεις ευρωπαϊκών υπηρεσιών πληροφοριών[12].
Τα γεγονότα στο Belgorod
Έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο μέτωπο κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της Ουκρανίας. Είναι λογικό από κάπου να υπάρξει “διείσδυση”. Το Belgorod είναι σημαντική περιοχή για τον ανεφοδιασμό των ρωσικών δυνάμεων. Στο πλαίσιο αυτού, έχει υποφέρει αρκετά τόσο από επιθέσεις όσο και από ρωσικές αστοχίες (χαρακτηριστικό παράδειγμα: Ρώσοι βομβάρδισαν κατά λάθος την πόλη του Belgorod τον Απρίλιο 2023).
Όσο διαρκεί μια κατάσταση ανωμαλίας στα σύνορά ενός κράτους, αργά αλλά σταθερά αρχίζουν να επηρεάζονται και οι συνορεύουσες επαρχίες του με την εμπόλεμη ζώνη. Οι συνέπειες του πολέμου ακόμη και ο ίδιος ο πόλεμος επεκτείνονται σε αυτές. Και πάλι εγείρονται πολλά ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.
Τελικά, η διείσδυση των “Ρώσων αντιφρονούντων” φάνηκε ότι ήταν μέρος των ουκρανικών επιχειρήσεων, ο ορισμός του false flag operation: το να επιχειρεί δηλαδή κάποιος υπό μεταμφίεση με συνέπεια οι ενέργειες να μην μπορούν να αποδοθούν στον πραγματικό υπαίτιο.
Η στάση του Πριγκόζιν
Μπορούμε να πούμε ότι πλέον έχουμε εισέλθει στην δ’ φάση του πολέμου και πιθανώς στον δραματικό επίλογο. Στα αυταρχικά κράτη που η αντίδραση του λαού δεν είναι δυνατόν να εκφραστεί με λαϊκή βούληση, οι ηγεμόνες ανατρέπονται από επίδοξους στρατηγούς.
Στη β’ φάση του πολέμου οι Ρώσοι άρχισαν να επιχειρούν πιο ορθολογικά και στην γ’ φάση οι δύο δυνάμεις εισήλθαν σε μία κατάσταση “ισοζυγίου ανδρών”, το ποιός δηλαδή θα έφτανε… δεύτερος στο σημείο μη ικανότητας συνέχισης των επιχειρήσεων. Κάπου λοιπόν λησμονήσαμε ότι ο πόλεμος ως μία ανωμαλία, όταν παρατείνεται επ’ άπειρον, είναι δυνατόν να δημιουργήσει χαοτικές καταστάσεις και στις δύο δυνάμεις αλλά κυρίως σε αυτή που επιτίθεται. Ο αμυνόμενος κρατιέται ενωμένος από τον ευγενή του στόχο που δεν είναι άλλος από την υπεράσπιση της πατρίδος του.
Είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε ότι η στάση του Πριγκόζιν οργανώθηκε από τον Πούτιν. Δεν φαίνεται λογικό μετά τις εντελώς λανθασμένες αντιλήψεις για την αντίδραση και την μαχητική ικανότητα της Ουκρανίας καθώς και τις ατέλειες που επέδειξε σε μεγάλο βαθμό ο Ρωσικός Στρατός, ο Πούτιν να προχώρησε σε μία ενέργεια που θα ξεφτίλιζε τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις και το ίδιο το ρωσικό κράτος στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Παράλληλα, η ίδια η αντίδραση του ρωσικού μηχανισμού με αποκορύφωμα το διάγγελμα του Ρώσου προέδρου που ομίλησε περί προδοσίας της Wagner καταδεικνύει τον πανικό.
Τελικά η στάση Πριγκόζιν απέτυχε οδηγώντας στο τέλος του. Οι προβλέψεις για την Ουκρανία δυστυχώς είναι δυσοίωνες. Το ισοζύγιο ανδρών είναι ιδιαίτερα αρνητικό για την Ουκρανία καθώς η πληθυσμιακή αιμορραγία έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις. Παράλληλα, οι δυτικές χώρες θα είναι σε όλο και πιο δύσκολη θέση στο να στηρίζουν την Ουκρανία λόγω και του νέου μετώπου στην Μ. Ανατολή.
[1] Π. Γέροντας, «Ψυχολογικές Επιχειρήσεις», Ναυτική Επιθεώρηση 619 (2022): 90-113.
[2] “Why Ukrainian forces gave up Crimea without a fight – and NATO is alert”, http://www.reuters.com https://www.reuters.com/article/cnews-us-ukraine-crisis-crimea-annexatio-idCAKBN1A90G0-OCATP (πρόσβαση 3 Φεβρ. 2023, 08.45).
[3] “In 2014, the «decrepit» Ukrainian army hit the refresh button. Eight years later, it’s paying off”, The Conversation, https://theconversation.com/in-2014-the-decrepit-ukrainian-army-hit-the-refresh-button-eight-years-later-its-paying-off-177881 (πρόσβαση, 3 Φεβρ. 2023, 09.00).
[4] Σε αντίθεση με τους Ουκρανούς σήμερα, ο Ρωσικός Στρατός φαίνεται να κουβαλά παθογένειες του σοβιετικού παρελθόντος: “Precise, often excessive, control over men and units by higher officers is a characteristic of the Soviet Army in combat. One instance and application is the use of columned units, with supporting units following directly behind, and when necessary replacement of front – line advancing units. Units being encircled may not retreat in time due to lack of command.” R.L. Garthoff, “On Soviet Military Strategy and Capabilities”, World Politics 3 [01(1950)]: 127.
[5] “In 2014, the «decrepit» Ukrainian army hit the refresh button. Eight years later, it’s paying off”, The Conversation, https://theconversation.com/in-2014-the-decrepit-ukrainian-army-hit-the-refresh-button-eight-years-later-its-paying-off-177881 (πρόσβαση, 3 Φεβρ. 2023, 09.00).
[6] Θα αναλυθούν οι φάσεις ακριβώς παρακάτω.
[7] R.N. Watt, “Feeling the Full Force of a Four Front Offensive: Re-Interpreting the Red Army’s 1944 Belorussian and L’vov-Peremshyl’ Operations” The Journal of Slavic Military Studies, 21[4(2008)]: 673.
[8] S.Naveh, “Mikhail Nikolayevich Tukhachevsky” στο Η. Shukman (Ed), Stalin’s Generals, Weidenfeld & Nicolson, London 1993.
[9] “The missile is “a real game changer from a range perspective”, a senior US military official told CNN and gives Kyiv a capability it has been requesting since the outset of the war”. < https://www.bing.com/ck/a?!&&p=3d75c8b05237d2b1JmltdHM9MTY4NDE5NTIwMCZpZ3VpZD0wOGMzZDdhZS1mMDgzLTYxNGQtMjkzMC1jNTc2ZjFlYzYwYWQmaW5zaWQ9NTI0Nw&ptn=3&hsh=3&fclid=08c3d7ae-f083-614d-2930-c576f1ec60ad&psq=storm+shadow+ukraine&u=a1aHR0cHM6Ly93d3cuY25uLmNvbS8yMDIzLzA1LzExL3BvbGl0aWNzL3VrLXN0b3JtLXNoYWRvdy1jcnVpc2UtbWlzc2lsZXMtdWtyYWluZS9pbmRleC5odG1s&ntb=1 > (πρόσβαση 17 Μαϊ. 2023, 08.00).
[10] “Prigozhin said that if Ukraine’s commanders withdrew their soldiers from the area around Bakhmut, he would give Kyiv information on Russian troop positions, which Ukraine could use to attack them. Prigozhin conveyed the proposal to his contacts in Ukraine’s military intelligence directorate, with whom he has maintained secret communications during the course of the war, according to previously unreported U.S. intelligence documents leaked on the group-chat platform Discord”. < https://www.bing.com/ck/a?!&&p=e7a5a7c9ba68a04aJmltdHM9MTY4NDE5NTIwMCZpZ3VpZD0wOGMzZDdhZS1mMDgzLTYxNGQtMjkzMC1jNTc2ZjFlYzYwYWQmaW5zaWQ9NTE3MQ&ptn=3&hsh=3&fclid=08c3d7ae-f083-614d-2930-c576f1ec60ad&psq=Wagner+chief+offered+to+give+Russian+troop+washinghton+post&u=a1aHR0cHM6Ly93d3cud2FzaGluZ3RvbnBvc3QuY29tL25hdGlvbmFsLXNlY3VyaXR5LzIwMjMvMDUvMTQvcHJpZ296aGluLXdhZ25lci11a3JhaW5lLWxlYWtlZC1kb2N1bWVudHMv&ntb=1 > (πρόσβαση 17 Μαϊ 2023, 08.30).
[12] “The use of political warfare – including the rapid declassification and publication of secret intelligence –exposed and effectively blunted Putin’s plans to use disinformation and lies as instruments of war. Ultimately, this is a battle for the truth, and shaping people’s views of authoritarian regimes is part of the way political warfare is waged”. < https://www.bing.com/ck/a?!&&p=1ccd267b17a7a2a1JmltdHM9MTY4NDE5NTIwMCZpZ3VpZD0wOGMzZDdhZS1mMDgzLTYxNGQtMjkzMC1jNTc2ZjFlYzYwYWQmaW5zaWQ9NTIyNw&ptn=3&hsh=3&fclid=08c3d7ae-f083-614d-2930-c576f1ec60ad&psq=CIA+UKraine&u=a1aHR0cHM6Ly93d3cuY25uLmNvbS8yMDIyLzAyLzI2L3BvbGl0aWNzL3VzLWludGVsbGlnZW5jZS11a3JhaW5lLXJ1c3NpYS9pbmRleC5odG1s&ntb=1 > (Πρόσβαση: 17 Μαϊ 2023, 08.45).
